Các lỗi mối hàn xấu và hướng dẫn cách khắc phục nhanh nhất

Mối hàn xấu không chỉ làm giảm tính thẩm mỹ của sản phẩm mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng và độ bền của công trình. Đặc biệt trong các ngành công nghiệp quan trọng như xây dựng, sản xuất, hay đóng tàu, những mối hàn không đạt chuẩn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, từ việc tăng chi phí sửa chữa cho đến rủi ro về an toàn. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục mối hàn xấu không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn đảm bảo sự an toàn và chất lượng trong quá trình sản xuất. Cùng Nam Vượng tìm hiểu chi tiết bên dưới đây.

Nội Dung

Mối hàn xấu là gì?

Mối hàn xấu là những mối hàn không đạt được chất lượng mong muốn cả về hình thức lẫn tính năng kỹ thuật. Những mối hàn này thường có khuyết tật như nứt, rỗ khí, rỗ xỉ, biến dạng hoặc không thâm nhập đầy đủ vào vật liệu.

Chúng có thể làm giảm độ bền, tính ổn định của kết cấu và dễ bị hỏng khi chịu lực hoặc tác động môi trường. Mối hàn xấu thường xuất hiện do kỹ thuật hàn kém, sử dụng sai vật liệu hoặc điều kiện làm việc không đạt chuẩn, từ đó gây ra nguy cơ về an toàn và tăng chi phí bảo trì, sửa chữa.

Mối hàn xấu là gì? — *Mối hàn xấu là những mối hàn không đạt được chất lượng mong muốn*

Các lỗi mối hàn xấu thường gặp và cách khắc phục

Mối hàn nứt

Hiện tượng này thường xuất hiện trên bề mặt hoặc sâu bên trong mối hàn. Đặc biệt, nứt khiến mối hàn xấu, gây mất thẩm mỹ. Nếu không được khắc phục kịp thời, vết nứt sẽ mở rộng theo thời gian, gây ra rủi ro nghiêm trọng cho toàn bộ công trình.

Nứt mối hàn có thể xảy ra ở nhiều giai đoạn nhiệt độ khác nhau. Khi mối hàn nứt trong quá trình hàn, ta gọi đó là nứt nóng; còn khi nứt xuất hiện sau khi mối hàn đã nguội, đó là nứt nguội. Nứt nguội có thể xảy ra ngay lập tức hoặc vài ngày sau khi hàn.

Nguyên nhân gây nứt mối hàn:

Dòng điện hàn không đều và quá nhỏ, khiến xỉ không chảy hết khỏi mối hàn.
Khi hàn nhiều lớp, nếu lớp trước không được làm sạch xỉ, lớp sau sẽ chồng lên xỉ còn sót lại.
Góc độ hàn chưa đúng kỹ thuật.
Mối hàn bị làm nguội quá nhanh.
Chất lượng que hàn không đạt yêu cầu.

Giải pháp khắc phục:

Tăng dòng điện và đảm bảo dòng điện ổn định bằng cách kiểm tra kỹ lưỡng máy hàn và nguồn điện trước khi tiến hành hàn.
Duy trì chiều dài hồ quang phù hợp để tạo ra mối hàn ổn định.
Làm sạch hoàn toàn xỉ hàn trước khi hàn các lớp tiếp theo để tránh tạp chất làm yếu mối hàn.

Các lỗi mối hàn xấu thường gặp và cách khắc phục — *Mối hàn nứt*

Mối hàn rỗ khí

Rỗ khí là hiện tượng xảy ra khi không khí sinh ra trong quá trình hàn không kịp thoát ra ngoài và bị mắc kẹt khi kim loại nóng chảy đông đặc lại. Những bọt khí này có thể nằm ẩn sâu bên trong mối hàn, trên bề mặt hoặc tại vị trí tiếp giáp giữa mối hàn và vật liệu nền.

Rỗ khí có thể xuất hiện tập trung hoặc phân tán rải rác trong mối hàn, làm giảm đáng kể khả năng chịu lực và ảnh hưởng đến độ bền tổng thể của công trình.

Nguyên nhân gây rỗ khí:

Hàm lượng cacbon trong mối hàn quá cao.
Vật liệu hàn không sạch hoặc bị ẩm.
Chiều dài hồ quang không hợp lý, kết hợp với tốc độ di chuyển đường hàn quá nhanh.

Giải pháp khắc phục:

Điều chỉnh độ dài hồ quang phù hợp và giảm tốc độ hàn nếu cần thiết.
Vệ sinh kỹ càng kim loại cơ bản và que hàn trước khi hàn, đồng thời sấy que hàn theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
Sau khi hoàn thành hàn, không loại bỏ xỉ ngay mà nên giữ nhiệt mối hàn trong một khoảng thời gian nhất định.
Lựa chọn que hàn đạt chuẩn và ưu tiên loại có hàm lượng cacbon thấp để hạn chế rỗ khí.

Mối hàn lẫn xỉ hàn

Ngậm xỉ là hiện tượng xỉ hàn không được đẩy hoàn toàn ra khỏi mối hàn, bị giữ lại khi kim loại đông đặc. Xỉ có thể tồn tại bên trong mối hàn, trên bề mặt, hoặc ở giữa các lớp hàn, đặc biệt khi hàn nhiều lớp, hay ở khe hở giữa mối hàn và vật liệu cơ bản.

Hiện tượng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ lý tính của mối hàn, làm giảm độ dẻo dai, khả năng chịu va đập và khiến hiệu suất làm việc của kết cấu kém đi rõ rệt, đồng thời khiến mối hàn xấu.

Nguyên nhân gây ra ngậm xỉ:

Dòng điện hàn quá nhỏ, không tạo đủ nhiệt để loại bỏ xỉ hoàn toàn.
Không làm sạch lớp xỉ trước khi hàn các lớp tiếp theo.
Góc độ hàn chưa được điều chỉnh chính xác.
Quá trình làm nguội mối hàn diễn ra quá nhanh.

Giải pháp khắc phục:

Điều chỉnh dòng điện phù hợp để đảm bảo đủ nhiệt cho quá trình hàn.
Vệ sinh kỹ càng mối hàn trước khi tiến hành hàn lớp tiếp theo.
Điều chỉnh góc độ hàn hợp lý để xỉ được đẩy ra một cách triệt để.

Mối hàn bị lẹm chân

Sự tập trung ứng suất cao có thể phá vỡ mối hàn, làm suy giảm nghiêm trọng hiệu quả của liên kết, ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và an toàn của kết cấu.

Nguyên nhân gây ra:

Dòng điện quá lớn gây ra sự quá nhiệt.
Chiều dài hồ quang không kiểm soát tốt, quá lớn.
Lựa chọn que hàn không phù hợp về kích thước. Tham khảo cách chọn kích thước que hàn đúng chuẩn ở đây.

Giải pháp khắc phục:

Điều chỉnh dòng điện sao cho hợp lý với yêu cầu kỹ thuật.
Chọn kích thước que hàn đúng cho từng lớp, đặc biệt khi thực hiện hàn nhiều lớp.
Duy trì chiều dài hồ quang ổn định để đảm bảo mối hàn chắc chắn.

Hiện tượng mối hàn bị chảy loãng:

Đây là hiện tượng kim loại hàn bị chảy lan rộng ra bề mặt kim loại cơ bản, làm giảm chất lượng mối hàn.

Nguyên nhân gây ra:

Dòng điện quá cao, vượt mức cho phép.
Tư thế hàn không hợp lý.
Góc nghiêng que hàn không được điều chỉnh đúng kỹ thuật.

Giải pháp khắc phục:

Chọn tư thế hàn phù hợp để kiểm soát quá trình hàn tốt hơn.
Điều chỉnh dòng điện phù hợp với kích thước que hàn để tránh tình trạng chảy loãng.

Hình dáng mối hàn xấu

Hiện tượng này là khi mối hàn có chiều cao và chiều rộng không đồng đều, đường hàn uốn lượn và bề mặt vảy hàn trở nên mấp mô, thiếu tính thẩm mỹ và độ bền.

Nguyên nhân chính:

Chuẩn bị mối hàn chưa đúng cách.
Chế độ hàn không ổn định, không đảm bảo hiệu suất.
Vật liệu hàn kém chất lượng.
Thợ hàn chưa có tay nghề cao, kinh nghiệm hạn chế.
Sử dụng máy hàn công nghệ cũ, hiệu suất thấp.
Chế độ hàn chưa được thiết lập hợp lý.
Hiện tượng bắn tóe hồ quang trong quá trình hàn.

Giải pháp khắc phục:

Chuẩn bị dụng cụ và mối hàn kỹ lưỡng, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật.
Tuyển chọn và đào tạo thợ hàn có tay nghề cao, am hiểu quy trình.
Sử dụng vật liệu hàn có chất lượng tốt, đạt chuẩn.

Lưu ý khi hàn để tránh mối hàn xấu

Để tránh tạo ra các mối hàn xấu, việc tuân thủ các nguyên tắc kỹ thuật và lưu ý quan trọng trong quá trình hàn là vô cùng cần thiết. Dưới đây là một số lưu ý chính mà bạn nên áp dụng:

Chuẩn bị bề mặt kỹ càng: Đảm bảo bề mặt vật liệu sạch sẽ, không dính dầu mỡ, bụi bẩn hoặc gỉ sét trước khi hàn. Bề mặt chuẩn bị kém sẽ dễ dẫn đến mối hàn kém chất lượng hoặc rỗ khí.
Chọn đúng dòng điện và thiết lập chế độ hàn hợp lý: Điều chỉnh dòng điện phù hợp với loại que hàn, vật liệu và độ dày của mối hàn. Dòng điện quá cao hoặc quá thấp đều có thể làm ảnh hưởng đến mối hàn, gây hiện tượng cháy loang hoặc không đủ nhiệt.
Kiểm soát hồ quang và tốc độ hàn: Duy trì chiều dài hồ quang và tốc độ hàn ổn định. Hồ quang quá dài sẽ làm giảm chất lượng kết nối, trong khi hồ quang quá ngắn dễ gây cháy, nứt mối hàn.
Sử dụng vật liệu hàn đạt chuẩn: Lựa chọn que hàn, dây hàn chất lượng, phù hợp với vật liệu hàn. Vật liệu kém chất lượng dễ dẫn đến ngậm xỉ, rỗ khí hoặc nứt mối hàn.
Vệ sinh kỹ giữa các lớp hàn: Nếu hàn nhiều lớp, cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ lớp xỉ trước khi hàn lớp tiếp theo để tránh hiện tượng ngậm xỉ, làm yếu liên kết giữa các lớp.
Kiểm soát quá trình làm nguội: Không để mối hàn nguội quá nhanh vì điều này có thể gây nứt hoặc ảnh hưởng đến độ bền của mối hàn. Quá trình nguội cần được thực hiện từ từ và có kiểm soát.
Tư thế hàn và góc hàn chính xác: Đảm bảo tư thế và góc hàn phù hợp để mối hàn không bị chảy loang, mất kiểm soát.